Rotterdam Sözleşmesi ve Yönetmeliğin Amacı
Türkiye, **“Bazı Tehlikeli Kimyasallar ve Pestisitlerin Uluslararası Ticaretinde Ön Bildirimli Kabul Usulüne Dair Rotterdam Sözleşmesi”**ne taraf olmuştur. Bu bağlamda, sözleşme çevre ve insan sağlığını korumayı hedeflemektedir. Dolayısıyla, yasaklanmış veya kısıtlanmış kimyasalların ihracatı için belirli bildirim kuralları getirilmiştir. Bunun yanı sıra, Avrupa Birliği bu sözleşmeyi 649/2012/AB Zararlı Kimyasalların İhracatı ve İthalatı Tüzüğü ile uyarlamıştır.
Türkiye’de, Rotterdam Sözleşmesi’nin etkin uygulanması için “Bazı Zararlı Kimyasalların İhracatı ve İthalatı Hakkında Yönetmelik” hazırlanmıştır. Özellikle, bu yönetmelik, 28 Ocak 2023 tarihinde, 32087 sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanmıştır. Yönetmelik, insan sağlığını ve çevreyi korumayı amaçlamaktadır. Ayrıca, kimyasalların çevreyle uyumlu kullanımı ve bilgi paylaşımı da teşvik edilmektedir.
Bakanlığın Görev ve Sorumlulukları
Yönetmelik kapsamında Bakanlığa aşağıdaki görevler verilmiştir:
- İhracat Bildirimlerinin Kontrolü ve İletimi:
- Bildirimlerin uygunluğunu kontrol etmek.
- İhracat bildirimlerini ilgili ülkelere göndermek.
- Gelen bildirimleri ve açık onay taleplerini cevaplamak.
- ÖBK İşlemleri:
- ÖBK (Ön Bildirimli Kabul) usulüne tabi kimyasalların ithalat kararlarını bildirmek.
- Yasaklı kimyasallarla ilgili düzenleyici bildirimleri Sekretaryaya iletmek.
- Dijital Sistem:
- Bildirimler için yazılım sistemini hazırlamak.
- Rehber dokümanları oluşturmak.
İhracatçıların Yükümlülükleri
İhracatçılar için getirilen başlıca yükümlülükler şunlardır:
- İhracat Bildirimi:
- İhracat tarihinden önce Bakanlığa bildirimde bulunmak.
- Kimyasalların Yönetmelik Uyumu:
- Ek-2 kimyasallarını ithalatçı ülke kararlarına uygun şekilde ihraç etmek.
- Ek-6 kimyasallarını (Kalıcı Organik Kirleticiler) ihraç etmemek.
- Etiketleme ve Ambalajlama:
- Kimyasalları uygun şekilde etiketlemek ve ambalajlamak.
- Güvenlik Bilgi Formlarını (GBF) sunmak.
- Yıllık Raporlama:
- Her yıl 31 Mart’a kadar ihraç edilen miktarları raporlamak.
- Ek Bilgi Sağlama:
- Bakanlığın talepleri doğrultusunda ilave bilgi vermek.
Rotterdam Sözleşmesi ve Yönetmeliğin Hedefleri
Yönetmelik, tehlikeli kimyasalların uluslararası ticaretini düzenlemektedir. Bu nedenle, amaç insan sağlığını ve çevreyi olası zararlardan korumaktır. Bununla birlikte, taraf ülkeler arasında bilgi alışverişini kolaylaştırmak ve iş birliğini artırmak da hedefler arasındadır.
Dijital Sistem ve Raporlama
Bakanlık, ihracat ve ithalat bildirimlerini kolaylaştırmak için dijital bir sistem geliştirecektir. Bu sistem, yıllık raporlamaları daha verimli hale getirecektir. Sonuç olarak, insan hataları azalacak ve daha doğru veri sağlanacaktır.
Firmalar, her yılın ilk çeyreğinde, ithalat ve ihracat miktarlarını Bakanlığa bildirmek zorundadır. Bunun dışında, Bakanlık ihraç edilen kimyasallar ve ithalatçı ülkelerden oluşan bir liste yayımlayacaktır. Bu liste, kamuoyunun erişimine açık olacaktır.
Sonuç
“Bazı Zararlı Kimyasalların İhracatı ve İthalatı Hakkında Yönetmelik“, Rotterdam Sözleşmesi’ne uyum sağlamak için hazırlanmıştır. Yönetmelik, çevre ve insan sağlığını koruma hedefleri doğrultusunda kimyasal ticaretinde düzenleyici bir çerçeve sunmaktadır. Bu doğrultuda, firmaların yönetmelik hükümlerine uygun hareket ederek yasal süreçlerini eksiksiz tamamlaması büyük önem taşımaktadır.